do transformacji nie mają znaczenia - lub wpływają co najwyżej na głębokość recesji w poszczególnych państwach. Dokładnie do takiego wniosku prowadzi teoria recesji w swej dominującej odmianie, łączącej recesję z konkretnymi warunkami, jakie panowały w schyłkowym okresie centralnego planowania. Omawiane gospodarki cechował wtedy stan głębokiej, ukrytej nierównowagi, wywoływanej interwencją państwa uniemożliwiającą zrównoważenie popytu i podaży poprzez mechanizm cenowy. Z chwilą rozpoczęcia transformacji, gdy państwo wycofało się z ingerencji w gospodarkę, wszelkie przejawy braku równowagi - a zwłaszcza tłumiona inflacja, zbędna produkcja i ukryte bezrobocie - ujawniły się. W rezultacie, wystąpiły wszystkie typowe objawy recesji, niezależnie od tego, jak radykalnie prowadzone były reformy i jak