to miały przekształcić się w miasta takie osady fabryczne, jak Sosnowiec czy Żyrardów.<br><br>Ludność Warszawy wzrosła czterokrotnie w ciągu lat 50 (1864-1914): z 224 do 885tys., a wliczywszy najbliższe przedmieścia do ponad miliona. Łódź urosła w tych samych latach z 40 do 687 tys. (z sąsiednimi gminami miejskimi). Trzeci, zupełnie nowy ośrodek wielkomiejski powstał w przemysłowym Zagłębiu Śląsko-Dąbrowskim.<br>W przededniu I wojny światowej liczył on po obu stronach granicy około pół miliona mieszkańców