wirusowych i grzybowych było obserwowane i badane od dawna. Dopiero jednak w ostatnich kilkunastu latach wyjaśniono doniosłą rolę tego zjawiska także w przypadku chorób bakteryjnych [39]. Większość bakterii chorobotwórczych dla roślin jest zdolna do wywołania reakcji nadwrażliwości. Rozwija się ona w następujących układach:<br>a) między bakteriami patogenicznymi a odporną rośliną żywicielską;<br>b) między patogenicznymi bakteriami a roślinami dla nich nieżywicielskimi;<br>c) między niepatogenicznymi szczepami patogenicznych gatunków bakterii a rośliną żywicielską.<br>Reakcja nadwrażliwości nie występuje, jeśli bakterie patogeniczne zakażają roślinę wrażliwą. Wówczas patogen może się rozprzestrzenić po całej roślinie. Także bakterie saprofityczne nie są zdolne do wywołania reakcji nadwrażliwości [39].<br>Lokalne zamieranie