Kierownictwo ujął ponownie w ręce Kalinowski i podtrzymywał walkę aż do zimy, znajdując oparcie w ludzie i szlachcie zaściankowej oraz w kilku wytrwałych dowódcach (Mackiewicz, Dłuski, Staniewicz i in.). Ale była to już walka obronna i beznadziejna wobec miażdżącej przewagi nieprzyjaciela.<br>O wiele mniejsze szanse miało powstanie na Ukrainie. Tu żywioł polski był jeszcze mniej liczny; czynnik klasowy, narodowy i wyznaniowy przeciwstawiał szlachcie polskiej ukraińskich chłopów. Już przed wybuchem nastąpił rozłam wśród kijowskich demokratów - "chłopomanów". Jedni, jak Włodzimierz Antonowicz, uznali się za Ukraińców i odmówili udziału w polskim powstaniu. Drudzy wyszli na spotkanie chłopów ze Złotą hramotą w ręku - był to