[148] 33. Pisownia wyrazów z przedrostkami

33. [148] Pisownia wyrazów z przedrostkami
W języku polskim wszystkie przedrostki — rodzime i obce — pisze się łącznie z wyrazami pospolitymi, np.
Pisownia wyrazów z przedrostkami
a- anormalny, apolityczny, aspołeczny, ateizm;
anty- antyfeminista, antynarkotyczny, antynikotynowy;
archi- archidiakon, archikatedralny;
arcy- arcybanalny, arcybiskupstwo, arcyksiążęcy, ale: arcy-Polak, zob. 47;
bez- bezpłatnie, bezpretensjonalny, bezradność, bezsenność, beztroska, bezzwłoczny;
beze- bezecnie, bezecny;
do- dobrnąć, docelowy, dogłębny, dokładka, dokształcić, dorzecze;
eks- ekskierowniczka, eksmąż, eksminister, eksprzewodniczący, ale: eks-Polak, zob. 47;
ekstra- ekstraklasa, ekstranowoczesny;
hiper- hiperdźwiękowy, hiperinflacja, hiperpoprawność;
infra- infradźwiękowy, infrastruktura;
kontr- kontrreformacyjny, kontrtytuł;
maksi- maksispódnica, maksisukienka;
midi- midipłaszczyk, midispódnica;
między- międzyludzki, międzyzwiązkowy, międzyżebrze;
mini- miniparasol, minirecenzja, minirozmówki, minispódniczka;
na- napisać, naprzeciw, naskórek, nastrojowy, nastawka;
nad- nadgniły, nadodrzański, nadsztygar, nadużywać, nadżerka, nadżółkły;
nade- nadebrać, nadedrzeć, naderwać, naderżnąć;
o- ochłodzenie, ochrypnąć, ochrzczony, okruszyna;
od- odbiorca, odgrodzić, odpłatność, odpowiedzialny, odseparowany, odświętny;
ode- odebrać, odedrzeć, odegrać, odetkać, odezwać się;
około- okołobudżetowy, okołoksiężycowy, okołorównikowy, okołosłoneczny, okołoziemski;
pan- panamerykański, paneuropejski, panslawizm;
po- pobernardyński, pobłądzenie, pobratymiec, pochwalić, pociąć, pogrobowiec, pokątnie;
pod- podbramkowy, podchodzić, podchorąży, podchwytliwie;
pode- podebrać, poderwać, podeschnięcie, podetrzeć;
ponad- ponadczasowo, ponaddźwiękowy, ponadetatowy, ponadpaństwowy, ponadplanowo, ponadplemienny, ponadto, ponadtysiącletni;
post- postimpresjonizm, postkolonialny, postkomunistyczny, postpenitencjarny, ale: post-Jugosłowianin, zob. 47;
poza- pozabiblijny, pozaksięgowy, pozakulisowy;
przeciw- przeciwciało, przeciwdziałać, przeciwuczuleniowy, przeciwwaga, przeciwzawałowy;
przed- przedhistoryczny, przedmałżeński, przedmecz, przedzamcze, przedzawałowy, w przeddzień;
przede- w przededniu;
przy- przyrumienić, przysłówek, przystrzyc, przyśpiewka, przyziemnie;
pseudo- pseudoartysta, pseudoarystokrata, pseudofilozoficzny, ale: pseudo-Rosjanin, Pseudo-Dionizy, zob. 47;
super- superarbiter, superczuły, superforteca, ale: super-Europejczyk, zob. 47;
śród- śródlądowy, śródpiętro, śródskórnie, śródtytuł, śródziemnie;
u- ukłuć, ukrwienie, ukwiecony, umniejszać, upiłować, urwać, uśmiech;
ultra- ultrafiolet, ultrakrótki, ultraradykalny, ale: ultra-Azjata, zob. 47;
w- wciągnąć, wcierać, wgniecenie;
we- wemknąć się, wepchnięcie, wewnętrznie, wewnętrzny, wezwać;
wice- wicekanclerz, wicekonsul, wicekrólestwo, wiceprezydent, wiceprzewodnicząca;
wokoło- wokołomarsjański, wokołosłoneczny, wokołoziemski;
wokół- wokółksiężycowy, wokółziemski;
z- zgasić, zgwałcić, znormalizowany, zwapnienie;
za- zabłądzić, zabudować, zaczarowany, zaćmienie, zatrzaska, zatwierdzający, zażądać;
ze- zeschły, zespolić, zeszlachetnieć, ześlizg, zewsząd.
UWAGA 1: O pisowni niby-, quasi- zob. 52.
UWAGA 2: Należy odróżnić przedrostek około- (= wokół czegoś, w pobliżu czegoś, dotyczący czegoś), pisany z drugim członem wyrazu zawsze łącznie, np. okołorównikowy, od partykuły około (= mniej więcej, w przybliżeniu), pisanej z następującym po niej przymiotnikiem lub przysłówkiem rozdzielnie, np. około godzinny postój, około dwuipółgodzinny wykład, ceny paliwa wzrosły około trzykrotnie.
 
 
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego