jako cechy istotne alternatywnego obiegu kultury.<br> Jak już wspominano, schyłek tego obiegu przypada na pierwsze miesiące 1989 roku. Niektórzy wydawcy uznali swoją misję za skończoną i zaprzestali działalności edytorskiej lub podjęli ją w innych, nowo założonych instytucjach. Pewne oficyny starały się kontynuować swe przedsięwzięcia w odmiennych warunkach politycznych i gospodarczych.<br> Adaptacja okazała się trudna. Osłabły związki z dawną publicznością, zatarły się drogi społecznego kolportażu, trzeba było dostosować się do gustów nowych odbiorców. Wielu niedawnych podziemnych wydawców zapewne nie sprostało tym zadaniom. "Drugi obieg" przeszedł jednak do historii jako szczególny fenomen w rozwoju kultury, a zarazem jako przykład jej wpływu na życie