polskiego wstydu. W Początku wyraża się to w szczególnym i śmiałym wyeksponowaniu problematyki żydowskiej.<br> Samochwalczym stereotypom narodowym Szczypiorski nie potrafił jednak przeciwstawić niczego poza repertuarem mniej chwalebnych "polskich życiorysów", przede wszystkim zaś przeciwstawił moralizatorskie gadulstwo na ich temat. Dla jednego i drugiego znalazł formalne uzasadnienie. Dzień, noc i dzień oraz Autoportret z kobietą to niby wywiady udzielone niemieckojęzycznej dziennikarce, niby jakieś sprostowania ewidentnych przeinaczeń, których ona się dopuściła. Obcym dziennikarzom, jak wiadomo, trzeba wszystko tłumaczyć od podstaw.<br> Tadeusz Konwicki nie mógł w doświadczeniu stanu wojennego znaleźć podobnej szansy nowego przemyślenia historii, ponieważ doświadczenie to w jego mniemaniu rozpaczliwie potwierdziło wszystko, co