nieodpartym urokiem kultury bizantyńskiej. Ruś brała więc z Konstantynopola chrzest, pierwszych biskupów i przykłady do naśladowania. Podział wschodniej Europy na strefy łacińskiego i bizantyńskiego chrześcijaństwa okazał się w długookresowej perspektywie historycznej brzemienny w bardzo poważne następstwa. Na przełomie X i XI w. nie było to jeszcze przesądzone. Wzory czerpane z Bizancjum i od niemieckich sukcesorów Rzymu różniły się oczywiście, ale między dwoma nurtami klasycznego dziedzictwa nie było jeszcze głębokiego kontrastu ani antagonizmu. Poza tym w obu wypadkach chodziło tylko o recepcję wzorów czerpanych przez miejscowe grupy rządzące stosownie do potrzeb i sytuacji, która przedstawiała się podobnie nad Dnieprem, Wisłą, Wełtawą i