był u Dantego tożsamy z kultem starożytności, choć poeta dostrzegał w niej wysiłek moralny przygotowujący przyjście Chrystusa.<br>Myśl o odrodzeniu jako o przywróceniu wzorów starorzymskich w dziedzinie urządzeń społeczno-politycznych pojawiła się w XIV w. W 1347 r. wybuchło w Rzymie powstanie ludowe. Na jego czele stanął notariusz kamery papieskiej, Cola di Rienzo (1313 lub 1314-1354), który obwołany został trybunem ludowym republiki. Di Rienzo nadał wszystkim Włochom obywatelstwo rzymskie i dążył do stworzenia związku suwerennych państw włoskich. Przyjaciel di Rienza, wielki poeta włoski Francesco Petrarca (1304-1374) opłakiwał upadek starożytnego Rzymu i marzył o jego odrodzeniu.<br>Nazwy odrodzenia (&lt;foreign lang="it"&gt;rinascita&lt;/&gt;) świadomie