Apenińskim, pod silnym oddziaływaniem rzymskiego otoczenia, przemiana barbarzyńskich zwyczajów małżeńskich następowała szybciej niż na wschodzie Europy.<br> Była to złożona przemiana i dotyczyła nie tylko charakteru i przeznaczenia płatności zwanej metą. Zmieniały się poglądy i normy dotyczące pozycji kobiety w małżeństwie i we wspólnocie krewniaczej a także stosunki majątkowe między małżonkami. Dlatego wnioskowanie na podstawie dokumentów włoskich IX i X w. o pozycji prawnej longobardzkich kobiet w czasach Alboina lub Autariego może prowadzić na manowce. Na grząskich ścieżkach retrogresji trzeba poszukiwać możliwie bezpiecznych punktów oparcia. Pod tym względem edykt Rotariego ma oczywistą przewagę nad późniejszymi źródłami.<br> &lt;q&gt;"Jeżeli ktoś, w czyim władaniu znajduje