że zbyt wielkie nadzieje wiązał ze zburzeniem muru berlińskiego. Sądził, że ideologię zastąpi wiara. W swej euforii pomylił się. Marks umarł, ale Bóg nie ożył. Stąd słynne słowa ťEuropa żyje, jakby Boga nie byłoŤ. Sądzono, że to musi prowadzić na skraj przepaści. W istocie nigdy jeszcze nie widziano czegoś takiego. Europejczycy jak gdyby nigdy nic obywają się bez Najwyższego Odniesienia, bez którego nie obywała się żadna cywilizacja. Tymczasem Europa okazuje się zdolna do demokracji i dobrobytu"&lt;/&gt;.<br><br>To właśnie tu rozchodzą się drogi papieża i wielu współczesnych intelektualistów, a także społeczeństw liberalnej demokracji. Dla papieża życie bez Boga jest zaprzeczeniem godności, prawdy