niejako "wchodzą" zjawiska, a także człowiek, który te zjawiska dostrzega i układa w całość. Tymczasem o to właśnie idzie, aby uniknąć zależności od wszelkiego porządku, strukturalnego a tym bardziej przyczynowego. Dlatego Gombrowicz - choć pilny czytelnik filozofów - określał się zawsze przeciwko filozofiom. Można oczywiście znaleźć w jego wypowiedziach wątki zaczerpnięte z Kanta, Husserla, Heideggera. Próżno jednak składać je w system, ponieważ istotą działalności artystycznej jest dla Gombrowicza właśnie odmowa systemu.<br>Gombrowicz opierał się na kilkunastu prostych przeświadczeniach, które parokrotnie spisywał:<br><q>Oto pokrótce cechy mojego człowieka:<br>1. Człowiek stwarzany przez formę, w najgłębszym, najogólniejszym znaczeniu.<br>2. Człowiek jako wytwórca formy, jej niezmordowany producent