Skończyła się też pierwotna funkcja katedry jako kościoła koronacyjnego i grzebalnego naszych monarchów. Katedra stała się w owych czasach misterium narodowych dziejów. To tutaj ogniskowały się myśli i uczucia wszystkich Polaków, którzy nawet w okresie zaborów dążyli uparcie do odzyskania narodowego bytu. Jak bowiem pisał w roku 1845 wielki miłośnik Krakowa, Józef Mączyński: <br><br>&lt;gap&gt;<br><br>Te słowa znalazły się w opisie katedry, zawartym w dziele Mączyńskiego pt. "Pamiątka z Krakowa", zatem książce dostępnej każdemu, który chciał w połowie XIX stulecia poznać podwawelski gród. Książka miała także mutację francuską pt. &lt;gap&gt;.<br>Katedralne mury, owa zaklęta w kamieniu i marmurze księga historii, uczyły każdego odwiedzającego tę