granicami. Jedni książęta zginali kolana w lenniczym hołdzie, drudzy po przegranych wojnach siedzieli w polskich więzieniach (arcyksiążę habsburski Maksymilian, bracia Szujscy).<br>Następne pokolenia Polaków będą się chlubić rozkwitem kultury, Rejem i Kochanowskim, Kopernikiem i Fryczem Modrzewskim.<br>Współcześnie żyjącym najbardziej uderzy jednak do głowy "skok cywilizacyjny", jaki Polska wówczas przeżywała. Szymon Marycjusz z Pilzna z dumą stwierdzał: "Jeśli się dawną Polskę porówna z tą nową, odnosi się wrażenie, że po jednej stronie ma się barbarzyństwo i brak kultury, a po drugiej życie na wskroś cywilizowane".<br>"Chodzą, mieszkają i jedzą tak obywatele naszych krajów, chłop tak jako niedawno znaczny ziemianin, ziemianin teraz jako