dyspozycji tanią i wygodną w użyciu ropę, nie wypracowano form zachęty, która zastępowałaby dawny przymus - godzono się na ograniczenie wydobycia. W Polsce następowała wielka rotacja kadr, która odsunęła problem na całe pokolenia i pozwoliła na długi okres rozwoju górnictwa. Lecz odsunięcie problemu nie musi oznaczać, iż nigdy on nie wystąpi.<br><br> Modelowy obraz górnika wprowadzony do społecznej świadomości jeszcze przez Gustawa Morcinka nie sprzyjał zrozumieniu, że stare górnicze obyczaje i tradycje oraz ich zewnętrzny sztafaż (mundury, pióropusze, skoki przez skórę itp.). były w dużym stopniu formą treningu dyscyplinowania i rekompensaty. Miało to łagodzić stosowanie przymusu społeczno-ekonomicznego. Nowe warunki społeczne w Polsce