r., umacniając pozycje piłsudczyków w państwie i ich wpływ na szkołę i działalność wychowawczą, spowodował jednoczesne odejście od tego obozu ugrupowań demokratycznych i socjalistycznych z PPS na czele. Publicyści i historycy socjaliści opracowali własną wykładnię genezy i znaczenia odbudowy niepodległego państwa polskiego. Szczególną rolę spełniły tu publikacje Jana Cynarskiego, Henryka Mościckiego, Adama Próchnika. Adam Próchnik już w 1933 r. dowodził np., że odbudowanie państwa polskiego nie nastąpiło "z woli tej lub innej grupy państw, ale w rezultacie samego procesu historycznego". Do procesu tego zaliczał on dążenie samego społeczeństwa polskiego oraz przemiany spowodowane na forum międzynarodowym przebiegiem I wojny światowej i rewolucji