Zagraniczną PPS oraz narastających konfliktów, które doprowadziły do pierwszego wycofania przez zarząd niemieckiej partii subwencji dla "Gazety Robotniczej" i usamodzielnienie się PPS zp. Szczegółowo omawia przebieg pertraktacji ugodowych między obu stronami, zjednoczenie oraz politykę kierownictwa PPS zp w latach poprzedzających ponownie, tym razem wrogie i ostateczne rozejście się obu partii. Na marginesie analizowanej problematyki autor stara się w sposób obiektywny dociec przyczyn słabych wpływów polskich socjalistów zaboru pruskiego wśród rodzimego proletariatu, by obok takich czynników jak: skutki Kulturkampfu, trudne warunki policyjne i działalność obozu narodowego zwrócić uwagę na bardzo istotny moment, tj. chroniczny brak inteligencji rodzimej w szeregach PPS zp.<br>Autor dochodzi