Raz ujrzałam Niemca, który miał w ręce Kaiserbirne. Złocistoczerwoną cesarską gruszkę. Myślałam, że to przywidzenie. Cesarska gruszka tutaj? Aż tutaj ją przywieziono? Ją także?! Cesarz by na to nie pozwolił. Nie dopuściłby do tego wszystkiego. On umiał strzec ziemi i jej sadów, nie dopuszczać diabłów, zbójów i chamów. Kaiserbirne! - zawołałam. Niemłody Niemiec w mundurze Wehrmachtu spojrzał na mnie, potem na gruszkę, potem znów na mnie - i wyciągnął ją w moją stronę.<br><br>Zmawiałyśmy codziennie Szma przed snem i porannym apelem. Ja dodawałam osobisty pasuk za siebie i za moją mamę. Kiedy nadchodziły sądne dni, siadałyśmy za barakiem i modliłyśmy się pod gołym