wyciągać wnioski z poniesionej klęski i formułować krytykę programu z 22 stycznia. Uczynił to Tokarzewicz w efemerycznym czasopiśmie "Gmina" (1866), stwierdzając, że powstanie styczniowe nadało ziemię jednostkom, zostawiło folwarki panom, a wydziedziczyło bezrolnych, zamiast całą ziemię oddać w ręce gminy. Podobną tezę nacjonalizacji ziemi głosił też Ludwik Bulewski w imieniu Ogniska Republikańskiego Polskiego. Hasła te nawiązywały do historycznych koncepcji Lelewela i do tradycji Gromad z lat trzydziestych ( 71), przejmowały też od redaktorów "Kołokoła" wiarę w możność przebudowy Słowiańszczyzny w drodze socjalizmu agrarnego. Zjednoczenie w 1870r. doszło do sformułowania hasła "Rzeczypospolitej gminowładnej", nie precyzując go zresztą - ani w sensie podziału wielkiej własności