był też doskonale obojętny wobec wszelkich innych poglądów: "Różnica między republiką i monarchią polega na tym, że jedną reprezentuje bęben ze sztandarem niebieskim, drugą bęben ze sztandarem czerwonym".<br>Ta niepodległość, którą we wręcz wyczynowy sposób udało mu się utrzymać, tłumaczy też jego uznanie dla samej w sobie czystej materii literatury. Przejawia się ona zresztą we wszelkiej jego działalności, np. w jego stosunku do szachów oraz do entomologii, którymi to dziedzinami się zajmował: był autorem prac naukowych o rozmnażaniu się motyli. Szczęśliwy dżentelmen, który miał takie zajęcia w wieku Oświęcimia! Ale w rezultacie mógł zachować w stosunku do nich, lecz także do