długo.<br>Do elity rządzącej Rzecząpospolitą za Wazów czy Sobieskiego (a tym bardziej w czasach saskich) nie docierały czarne wizje "sarmackich futurologów", którzy grozili jej okupacją turecką (jak to czynił między innymi Skarga), a nawet rozbiorami (choć Jan Kazimierz na ostatnich za jego panowania sejmach nakreślił dość dokładnie granice tych zaborów). Przejmowali się nimi tylko nieliczni; należał do nich na przykład nadworny kaznodzieja Jana Kazimierza, jezuita Wojciech Cieciszowski (1607-1675), który miał z tego powodu popaść w melancholię, "połączoną z patologicznym lękiem o przyszłość Polski" (S. Bednarski).<br>&lt;page nr=69&gt; Najważniejsze są przywileje Dla lwiej części szlachty natomiast odpowiedzialność za losy Rzeczypospolitej przemienia się stopniowo