drugiej wojnie światowej całej plejady pracowników nauki. Egzamin dojrzałości zdał w 1939 r. w jarocińskim Liceum Humanistycznym im. Tadeusza Kościuszki. Podjęcie bezpośrednio po maturze studiów uniemożliwił mu wybuch drugiej wojny światowej, której lata spędził w sposób typowy dla tysięcy polskiej młodej inteligencji, przebywającej w tym okresie na ziemiach wcielonych do Rzeszy. Pracował wówczas przeważnie jako robotnik niewykwalifikowany, a w ostatnich miesiącach wojny został skierowany przez hitlerowski urząd pracy do robót fortyfikacyjnych (tzw. potocznie <foreign>Einsatz</> podejmowanych wówczas na wielką skalę na obszarze Kraju Warty. Brał także w owych tragicznych latach hitlerowskiej okupacji udział w pracy konspiracyjnej. Po wyzwoleniu zaangażował się na krótko