ułożyć stosunki z otaczającym światem? - to pytanie, na które Kościół musi wciąż odpowiadać. W historii udzielał na to pytanie skrajnie różnych odpowiedzi: od całkowitej negacji i odrzucenia świata, poprzez łagodną afirmację aż do prób podboju i podporządkowania świata. <br>Również w naszym stuleciu byliśmy świadkami wielkiej zmiany tych wzajemnych relacji: do Soboru Watykańskiego II Kościół przypominał oblężoną twierdzę broniącą się przed naporem świata, po Soborze zaczął prowadzić z nim dialog. Krytycy Jana Pawła II twierdzą, że ten dialog zatrzymał, zerwał, że - w związku z tym - działa wbrew duchowi Soboru. Że zamiast "udzisiejszenia" Kościoła i dostosowania do świata mamy do czynienia z próbami