pod względem cech charakteru jego kontrast: Tertulian zapalczywy, nieobliczalny indywidualista, Cyprian człowiek ładu i umiaru, który jako biskup Kartaginy rządzi Kościołem afrykańskim z roztropnością i autorytetem rzymskiego urzędnika. Jego episkopat przypieczętowany męczeńską śmiercią zapewnił mu w pamięci potomnych ogromny prestiż, jakim cieszył się zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie. Św. Cyprian zasłynął swym dziełem o jedności Kościoła. Był on pierwszym wielkim głosicielem kolegialności episkopatu w łączności z biskupem Rzymu, podkreślając przy tym z naciskiem doniosłe znaczenie episkopatu lokalnego.<br><br>&lt;tit1&gt;CHRZEŚCIJAŃSTWO SEMICKIE I MANICHEIZM&lt;/&gt; <br>Obok Kościołów greckiego i łacińskiego istniało w III w. chrześcijaństwo semickie. W jego zasięgu pozostawały obszary od Transjordanii