Jednak oprócz pełnych finezji rozważań o języku poezji Herberta, książka Barańczaka zawiera także arcytrafne sądy na temat czytania literatury w PRL. Toteż oprócz gruntownej roboty filologicznej można znaleźć w "Uciekinierze z Utopii" ważną propozycję takiego rozumienia poezji (literatury), które skutecznie jest wypierane w oficjalnym obiegu przez różne formy cenzury, od autocenzury poczynając. Zanim powiem o czym rzecz, kilka zdań o konstrukcji książki Barańczaka. Składa się z pięciu rozdziałów. W pierwszym ("Nieporozumienia") Barańczak charakteryzuje trzy obiegowe tezy krytycznoliterackie dotyczące poezji Herberta. Są to: przekonanie o "zachodnim" charakterze tej twórczości, o jej zwróceniu ku przeszłości, i o estetycznym (kulturowym) ornamencie dominującym nad przedstawianą