a zbiory Załuskich zostały na rozkaz Katarzyny II, wywiezione do Petersburga, skąd część ich wróciła dopiero po 1923 roku. <br>Niezależnie od inicjatywy Załuskich idea biblioteki narodowej jako skarbnicy ksiąg i rękopisów stanowiących "pamiątki przeszłości narodowej" była podejmowana przez rozmaitych ludzi. Tadeusz Czacki gromadził od 1795 roku w Porycku zbiory o bezcennej wartości. Po jego śmierci, w 1813, część tych zbiorów znalazła się w Liceum Krzemienieckim, część w Puławach. Adam Tytus Działyński tworzył bibliotekę w Kórniku, która potem przeniesiona do Warszawy, przetrwała (na ul. Senatorskiej) do ostatniej wojny i została niemal w całości spalona przez Niemców. Stanisław Kostka Potocki gromadził księgi w