literatury czy wyzwanie, któremu miałaby ona sprostać. Ogromna rola świadectw wojennych w polskiej literaturze wynikła przecież nie z tego powodu, czy nie głównie z tego, że pisane były w poczuciu historyczności czasu, lecz z tego, że straszliwy ciężar przeżycia historycznego odcisnął się na nich jakby mimochodem. Spisane zostały przez ludzi bezpośrednio zagrożonych śmiercią i cudownie ocalonych, którzy swoim świadectwem spłacali dług wobec tych, co nie ocaleli. Doświadczenie stanu wojennego nie dorównało na szczęście wcześniejszym kataklizmom i wyłonione przez nie osobiste zapisy nie mogły odegrać roli znanej z literackiej przeszłości, nie mogły sprostać zastanym zasobom świadectw, mogły stać się, co najwyżej, ich