gęstością materii jest wcześniejszy, a stan Wszechświata z mniejszą gęstością - późniejszy. Wynika to oczywiście stąd, że Wszechświat rozrzedza się w miarę ekspansji. Możemy więc mówić o zegarze kosmologicznym wyznaczającym kierunek czasu; wskazówką tego zegara jest średnia gęstość materii we Wszechświecie.<br>Znowu chwila zdziwienia i zadumy: to, że dzień wczorajszy minął bezpowrotnie, wiąże się ściśle, a może wręcz wynika z tego, że wszystkie galaktyki uciekają od siebie z zawrotnymi prędkościami. Wrócić do wczoraj jest akurat tak samo niemożliwe jak zmusić galaktyki, by cofnęły się w swojej kosmicznej ucieczce.<br>Struktura Wszechświata ingeruje w to, co dzieje się w małej skali. Współczesna fizyka dostarcza