sygnalizowane od bloku do bloku i od komanda do komanda, hamowało wszelkie zachowania niezbędne do ratowania życia, a sprzeczne z obozowym regulaminem. Nie jest także istotne, że w porównaniu z ogółem więzionych grupa zdegenerowanych więźniów funkcyjnych była mała. Ważne dla obozowego życia jest natomiast to, iż ordynarne wyzwiska, terror, brutalne bicie i samowola stwarzały atmosferę stałego napięcia. Na terenie obozu rozlegały się stale głosy nielicznych na tle przerażonego milczenia.<br>W anonimowym tłumie więźniów postacie konkretnych esesmanów i konkretnych funkcyjnych były dobrze znane - nie tylko z twarzy. Mechanizm zbiorowej samoobrony działał w ten sposób, aby sumować wiedzę o każdym z tych, którzy