burżuazji na klasę robotniczą w skomplikowanych społecznie i politycznie warunkach niewoli narodowej.<br>Dzieje NZR są tylko w niewielkim stopniu opracowane przez historiografię. Stosunkowo obszernie omówił pierwszy okres działalności tego ruchu St. Kalabiński, ubocznie również H. Jabłoński. Wcześniej zajmowali się tym tematem działacze KPP: J. Sochacki i St. Mertens-Skulski. Historiografia burżuazyjna niewiele pozostawiła po sobie w tej dziedzinie. Spod pióra byłego działacza NZR wyszło jedyne, jak dotąd, opracowanie całości dziejów tego ugrupowania, daleko jednak niezadowalającego nawet pod względem faktów.<br>Przystępując do opracowania tematu, napotkaliśmy na olbrzymie trudności materiałowe. Nie zachowało się bowiem archiwum NZR. W związku z tym rozważania nasze oparte