decydował w niewielkim stopniu sam przedmiot (po śmierci Wyspiańskiego opublikowano obszerne monografie, m.in. Kotarbińskiego 290 i Grzymały-Siedleckiego, nie powrócono w nich jednak do modelu pozytywistycznego) recenzenta, i monografistę interesuje - zgodnie z ekspresyjną estetyką epoki - integralny poeta, który objawia się tak w konkretnym utworze, będącym przedmiotem recenzji, jak w całokształcie swej twórczości, stającym się przedmiotem syntetycznych czy uogólniających rozważań. Nie ma nie tylko sprzeczności między okolicznościową recenzją a całościową wizją dorobku i osobowości danego autora, ujawnia się tu zdumiewająca bliskość, być może nie znana krytyce innych epok. Nie przypadkiem więc u wielu krytyków, przede wszystkim u Brzozowskiego, nawet najmniejsza recenzja