i okupu ani też domagać się pańszczyzny; niektórzy dowódcy karali chłostą dziedziców, którzy ignorowali te postanowienia. Widząc, że władze powstańcze biorą swe obietnice na serio i umieją je przeforsować, chłopi począwszy od wiosny przeszli do postawy życzliwej neutralności, a później i cichego współdziałania z partyzantką. Zawiodły też niemal całkowicie próby carskich dowódców użycia chłopów do walki z partyzantami. Na Podlasiu, w Łomżyńskiem, Sandomierskiem i południowej Lubelszczyźnie młodzież wiejska zgłaszała się chętnie do szeregów, a począwszy od lata chłopi w wielu oddziałach stanowili większość szeregowych.<br>Wśród dziesiątków tysięcy osób, karanych po powstaniu przez carskie sądy wojenne, liczba chłopów wynosiła około jednej trzeciej