żydowskiego. W niniejszych uwagach będę operował tylko tym pierwszym pojęciem. Wiadomo bowiem, że chociażby wszyscy Apostołowie, od Piotra do Pawła, byli Żydami w pojęciu narodowościowym, choć w znaczeniu religioznawczym są przecież pierwszymi chrześcijanami. Równocześnie są Żydzi, którzy wyrzekają się wszelkiej religii i nawet ją zawzięcie zwalczają. Przykładem z historii jest chociażby Karol Marks. Trudno jest jednak całkowicie oddzielić religię żydowską od narodu żydowskiego, a to głównie z powodu zawartych w niej wątków nacjonalistycznych (oto niektóre miejsca, mówiące o miłości do rodaków i nienawiści wobec innych narodów: Kpł 19,18; Pwt 7,1n.; 15,3; 20, 10-13; 25, 17-19; por