cierpieniom muchy jest zjawiskiem, które leży u narodzin wiar i obrzędów - podczas gdy sądy św. Tomasza są tylko jednym ze sposobów skodyfikowania metafizycznego lęku. Kiedy się powraca do Zdziechowskiego poprzez tyle warstw naniesionych przez czas i uprzedzeń - jedno trzeba tam dostrzec: rzadko spotykane nasilenie mistycznej grozy. Naturalnie można zaraz zapytać, co to jest i czy przypadkiem nie wynika to z warunków epoki, w której żył Zdziechowski, z jej pojęć i z używanego przez nią języka. Ośmielam się jednak twierdzić, że nie - i że gdy odrzucić wszystkie naleciałości stylu historycznego - pozostanie człowiek zrozpaczony, samotny w obliczu Boga unoszącego się nad światem "który nie z