istnienia i odbioru dzieła literackiego jest niedocenionym modelem ludzkiego zatopienia w czasie, niewydolności poznawczej i związanych z nią złudzeń. Literatura - niezależnie od pomysłowości w stwarzaniu złudzenia ruchu, błyskawiczności i tempa - w gruncie rzeczy jest wielką demonstracją "zamrażania" czasu. Tylko w literaturze możemy wracać do sytuacji w świecie przedstawionym już minionych, cofając się do przeczytanych wcześniej stron. Podobnie możemy wybiegać w przyszłość.<br>Lektura tekstu literackiego jest jak przesuwanie się wzdłuż klatek taśmy filmowej. Wrażenie zapadania w przeszłość mijanych wzrokiem sekwencji nie zmienia faktu, że wszystkie sekwencje istnieją jednocześnie w postaci zwojów taśmy. Zwracał już zresztą na to uwagę Ingarden, wysuwając tezę o