i zużycia. Tymczasem Stwórca chciał, aby człowiek obcował z przyrodą jako jej rozumny i szlachetny pan i stróż, a nie jako bezwzględny eksploatator"</>. Z tekstu encykliki dotyczącego ochrony środowiska da się wysnuć istotny wniosek: panowanie człowieka nad światem o tyle będzie panowaniem prawdziwym, o ile cała biosfera nie zostanie zakłócona do głębi przez rabunkową działalność gospodarczą. Tak więc nie tylko humanizm i nakaz cywilizacyjnego ulepszania świata, ale przede wszystkim zasada wolności człowieka jest podstawową barierą dla nieuporządkowanego rozwoju gospodarki. Jan Paweł II wezwał do "uczciwego i racjonalnego planowania" dla zachowania prawdziwej wolności człowieka. Współcześnie bowiem nie wystarczy już tylko zachowanie wolności socjalnej