myśli właśnie kulturę i jej szczególną sublimację, którą stanowi sztuka.<br>Ale cytat o eunuchu jest też na rzeczy. Zwróćmy uwagę: temu określeniu mógłby podlegać stary profesor z Portretu rodzinnego we wnętrzu, koneser sztuki, rozgoryczony, obrażony na świat, zamknięty w swojej patrycjuszowskiej pustelni niczym w wieży z kości słoniowej. Nietrudno się domyśleć, że bohater filmu jest postacią najbliższą samemu autorowi, że późne arcydzieło Viscontiego mogłoby uchodzić za autoportret już bez hałaśliwej rodziny. Wszak stanowi ona jedynie tło, choć tło niezmiernie ważne, bo realne, bo stanowiące niestety jedyną alternatywę dla śmierci za życia.<br>Problem w tym jednak, że profesor doskonale zdaje sobie sprawę