Po pewnym czasie widać już było, że wskutek tego doszło do społecznej deprecjacji pracy (pracy produkcyjnej) jako fundamentu moralności i sprawiedliwości.<br>Musiałem też wreszcie zdać sobie sprawę, że w tym powolnym procesie, dopiero po latach w całości jako tako widocznym, inteligencja polska nie odegrała żadnej roli. Została bowiem pokonana przez dynamiczne, brutalne i nowe siły społeczne tym łatwiej, że topniejąc w miarę dokonywania się coraz bardziej na margines odsuwających ją przeobrażeń, nie mogła już wspierać się na swoich odwiecznych ideałach. Dziedzictwo humanistyczne bowiem, które było dla niej jak powietrze, zaczęło w nowoczesnym świecie przemysłowym tracić na znaczeniu, następowała powolna deprecjacja antropocentrycznego