o stworzeniu prawdziwie ludzkiej kultury.<br>Przypominał, że już w Ferdydurke &lt;q&gt;"grają fortissimo wszystkie prawie zasadnicze tematy egzystencjalne: stawanie się, stwarzanie siebie, wolność, lęk, absurd, nicość..."&lt;/&gt; (Dz I 285) Uważał się także za strukturalistę &lt;foreign&gt;avant la lettre...&lt;/&gt; Ale wszystko to po to tylko, aby się sprytniej i zręczniej poróżnić z komunistami, egzystencjalistami, strukturalistami. Czy można w ogóle powiedzieć, że się tym różnorakim współczesnym izmom sprzeciwiał? On raczej ze wszystkimi systemami i doktrynami grał: grał o stawkę, którą był on sam. Gombrowicz w żadnej filozofii nie szukał oparcia, ale tylko i wyłącznie trampoliny. Po to - mniemał - istnieją reguły, aby umożliwiać wyjątki. Użyteczność systemów