Włoszech, wkrótce zaś rozpowszechnił w całej Europie, nowy kierunek w kulturze - nauce, literaturze i sztuce - zwany humanizmem (od łacińskiego słowa ‚homo - człowiek), gdyż jego głównym dążeniem było poznanie i ukazanie człowieka oraz otaczającego go świata. Rozwijały się więc nauki przyrodnicze, powstawały prądy filozoficzne oparte na autorytetach starożytnych mędrców. Przedstawiciele elity umysłowej studiowali klasyczną łacinę, grekę i hebrajski, odkrywali na nowo dzieła starożytnej Grecji i Rzymu. Antyczna architektura dawała natchnienie budowniczym, którzy projektowali pałace i kościoły w zupełnie innym niż dotąd stylu. Rozkwitały też pozostałe dziedziny sztuki, wzbogacone nowymi środkami wyrazu. Artyści zaś niejednokrotnie poprzedzali tworzenie dzieła badaniami naukowymi na temat