rzeźb i obrazów nie jest zdobienie, ale przekazywanie wiary. Masy analfabetów nie znających Pisma Świętego mogły je więc czytać w kamieniu niczym średniowieczny komiks. Z drugiej strony prosta estetyka romańska, która stopniowo przez wiek XI i XII upowszechniała się na całym kontynencie, wszędzie jest podobna. W średniowieczu mnisi-misjonarze rozpoczęli ewangelizację terytoriów pozostających jeszcze w rękach pogańskich. Biskupi organizowali ogólnochrześcijańskie, czyli ogólnoeuropejskie zjazdy, a studenci z całej Europy przybywali do pierwszych ośrodków uniwersyteckich po wykształcenie. Wkrótce też chrześcijańska Europa, którą łączyły wspólne idee, utworzyła armię krzyżowców do walki z islamem na Bliskim Wschodzie i w Hiszpanii.<br>&lt;tit&gt;Czas nacjonalizmów&lt;/&gt;<br>Mimo wspólnej kultury