na sobie, jak skorupę, całe brzemię cywilizacji, że jest tej cywilizacji posłem, a wszędzie, gdzie stąpnie, rozlega się wrzawa trąb, huk wystrzałów, panuje wyzysk i krzywda, że więc szukać złotego runa cnoty w dalekich podróżach nie zda się na nic. Robinson Cruzoe został wygnany do dziecinnego pokoju i tam przetrwał, gdyż zawiera w sobie mit wyspy - mit ucieczki i przemiany. Zabrakło wkrótce na mapach miejsca na wyspę bezludną. Morze, którym płyną parowce, zagubiło urok niezdobytej granicy pomiędzy jedną rzeczywistością i drugą. Wyspa skurczyła się do idealnego, niewyobrażalnego punktu, fantazji smutnych.<br><br> Formułą ucieczki jest: "zacząć życie na nowo". Z chwilą gdy powtarzać