stałe o budowie krystaliczno-warstwowej. Materiały te złożone są z warstw atomów, które z sobą są silnie związane, natomiast pomiędzy warstwami więzi są słabe. Dzięki temu materiały te są odporne na ściskanie, a podatne na ścinanie, tj. przesuwanie warstw. Decyduje to o ich dobrych właściwościach smarnych.<br>Najstarszym smarem stałym jest grafit. Otrzymuje się go ze złóż naturalnych albo (najczęściej) na drodze syntezy chemicznej. Do celów smarowniczych używa się grafitu o rozdrobnieniu koloidalnym, tj. przy wymiarze jego cząstek wynoszącym 107105 cm. Tak wielkie rozdrobnienie wymaga specjalnych metod wytwarzania (mechaniczno-chemicznych). Do smarowania używa się zazwyczaj stężonych roztworów grafitu koloidalnego, które dodaje się