średnia jako pierwsza wprowadziła w Polsce nowy program wychowania, zgodny z prądami odrodzenia (por. s. 81-82). Także licznie tworzone w drugiej połowie XVI stulecia gimnazja różnowiercze (w Pińczowie, Krakowie, Lesznie, Rakowie, Gdańsku) kształciły uczniów według podobnych założeń.<br><br>Wiedzę o świecie przekazywały coraz bardziej rozpowszechnione książki. Służące początkowo potrzebom wąskiego grona duchownych i uczonych, powoli stawały się przedmiotami częstego użytku. Obok dzieł o tematyce religijnej i naukowej drukowano przepisy prawne, dokumenty i konstytucje sejmowe, literaturę piękną, a także różnego rodzaju poradniki. Dużą rolę w wymianie informacji odgrywały publiczne polemiki wokół programu egzekucyjnego i dyskusje religijne między zwolennikami różnych wyznań. Przepływ wiadomości