Bliższy jest nam sceptycyzm, relatywizm i ironia, czasem nawet autoironia. Kiedy wygasły fascynacje tymi ideami, które jeszcze niedawno porywały wielkie umysły, można szukać rekompensaty w postawie praktykowanej choćby przez bohaterów <name type="person">Gombrowicza</>. Na kartach <name type="tit">Ferdydurke</> <name type="person">Filidor</> i <name type="person">anty-Filidor</> jawią się jako prekursorzy postmodernizmu praktykując apoteozę życia wyzwolonego z wpływu wielkich idei. Bohaterzy ci "<q>wędrowali po świecie celując czym się dało, w co się dało. Śpiewali piosenki i najchętniej rozbijali szyby, lubili też stanąć na balkonie i pluć przechodniom na kapelusze. ... Filidor wyspecjalizował się nawet tak dalece, że umiał z ulicy opluć kogoś kto stał na balkonie. A anty-Filidor gasił świecę