bezpośrednio związek z kryzysem ideologicznym i że ogólna sytuacja ZSRR w połowie lat osiemdziesiątych nie była aż tak katastrofalna, aby "zmusić" sekretarza generalnego KPZR do podjęcia zdecydowanie nieortodoksyjnej i wysoce ryzykownej terapii. Wybitny sowietolog amerykański, Adam Ulam, ma rację twierdząc, że główną przyczyną upadku ZSRR było "załamanie się jego misji ideologicznej". W swej przeszłości reżym radziecki "wykazał bezprecedensową w historii żywotność", zdolny był przetrwać takie katastrofy, jak kolektywizacja, pociągająca za sobą głodową śmierć milionów, masowy terror i najbardziej ludobójcza wojna w historii nowożytnej. "Jakże trywialne w porównaniu z tymi katastrofami były dolegliwości trapiące ten kraj na pcozątku lat osiemdziesiątych, takie jak