od dawna. W XIVw., gdy poziom wód gruntowych był wyższy (w 1881-1960 opadł o 2m), piaszczyste wydmy i położone w zagłębieniach bagniska stanowiły pas graniczny na zapleczu grodów nadnoteckich. Jednogatunkowe bory, bardzo podatne na zniszczenie przez szkodniki, zostały nieomal całkowicie zrujnowane przez gąsienice strzygoni choinówki w 1922-24. Pozbawione igieł drzewa trzeba było wyciąć. Na ogołoconych miejscach natychmiast powstały lotne wydmy, a w kotlinach - bagniska, a nawet jeziorka. Część obszaru pokryła się olbrzymimi wrzosowiskami. Wszystko to utrudniało ponowne zalesienie.<br>Kres strzygoni choinówce położyły nie środki chemiczne, ani inna działalność człowieka, lecz pasożyty, a w szczególności grzyb (Empusa Aulicae) żerujący na