materialnym, w świecie zewnętrznym. Tą koncepcję dobrze rozumiano w chrześcijaństwie średniowiecznym, wreszcie w islamie. Muzułmanie mówią o małej i wielkiej wojnie świętej. Wielka wojna to jest ta wojna, którą wyznawca islamu toczy w sobie, z własną słabością, z siłami natury. Mała święta wojna to jest "dżihad", którą toczy się z innowiercami. Podobnie było w chrześcijaństwie średniowiecznym. Na uwagę zasługuje tu tekst św. Bernarda z Clairvaux "Pochwała nowego rycerstwa". Święty bardzo obrazowo rysuje koncepcję wojny za wiarę, wojny, która rozgrywa się na dwóch płaszczyznach. Gdzie bynajmniej ta płaszczyzna zewnętrzna nie jest ważna, bo nie ma znaczenia czy dany rycerz chrześcijański zwycięży, czy