wydanych w pisanej formie - dyspozycji i wytycznych stworzono stopniowo sytuację kulturalną, której cechą szczególną stało się rozproszenie odpowiedzialności za nieprawomyślność słowa pisanego. Wydawałoby się, że skoro już państwo powołujące się na ideologię marksistowską godzi się na utrzymywanie cenzury (warto by tu raz jeszcze przypomnieć, z jakim oburzeniem wyrażali się o instytucji cenzury Marks i Engels), to przynajmniej cenzor powinien - za pieniądze, jakie pobiera z kasy państwowej - ponosić wyłączną odpowiedzialność za ewentualne dopuszczenie do druku czegoś, co ukazać się nie powinno. Tymczasem od kilku lat odpowiedzialność tę świadomie i przemyślnie rozkłada się na wszystkich uczestników transmisji utworu literackiego od rękopisu do druku