on do głosu w najdojrzalszym spośród wielu ujawniających się obecnie krajowych tekstów łagrowych, w pamiętniku Wiktorii Kraśniewskiej (właśc. Barbary Skargi) Po wyzwoleniu (1944-1956), Paryż 1985. Robi on tak wstrząsające wrażenie nie tylko przez przeżycia młodej wówczas kobiety i matki (dziś znanej filozofki), lecz i przez chronologię tego dokumentu i intelektualną jego przenikliwość. Autorka podkreśla, że reżim łagrowy wprawdzie po wojnie zelżał, lecz system niewolnictwa funkcjonował nadal, a nawet się rozwijał (powstanie specłagrów). "<q>Są rzeczy, które nie tylko są godne utrwalenia</> - pisze. - <q>Należałoby o nich krzyczeć tak głośno, żeby ten krzyk słyszeli wszyscy. Ciągle bowiem są aktualne i ciągle kładą się